Osmanlı’nın En GeniÅŸ Sınırlarına UlaÅŸtığı Devir: Üçüncü Murâd Devri
Osmanlı Devleti’nin zirvede olduÄŸu bir devirde sultan olan Üçüncü Murâd Han, dünyâ siyâsetinde faal bir rol oynadı. Kendisi 1574 ile 1595 arası tahtta kalmış olup, padiÅŸahlığı esnasında Osmanlı hâkimiyeti en geniÅŸ sahasına ulaÅŸtırıldı.
Saltanatının ilk beÅŸ yılında baÅŸveziri olan Sokollu Mehmet PaÅŸa’nın etkisinde kalmış, sonrasında eÅŸi Safiye Sultan, özellikle Sokollu Mehmet PaÅŸa’nın 1579 yılındaki ölümünden sonra devlet yönetiminde oldukça önemli bir rol üstlenmiÅŸtir.
Akdeniz’de denizci bir kavim olan Venedikliler ve kara Avrupa’sında Avusturya ile antlaÅŸmalar yenilenirken Lehistan (Polonya) ile Osmanlı Devleti’nin kuzey siyasetini belirleyen antlaÅŸma, 30 Temmuz 1577’de imzalanmıştır. Rus Çarlığı’nın yayılma siyâsetine karşı, Lehistan ile Kırım Hanlığı’nın münasebetleri tanzim edildi. Åžiî ideolojisinin temsilcisi Ä°ran Safevî Devletinin Osmanlı ülkesindeki yıkıcı ve bölücü faaliyetlerine karşı 1578’den îtibâren her türlü tedbire baÅŸvuruldu. Ahâlisi Sünnî olan Åžirvan ve Dağıstanlıları Safevî taarruzlarına karşı korumak ve hudûdu emniyet altına almak için 5 Nisan 1578’de baÅŸlatılan harekât 21 Mart 1590 târihinde imzalanan Ä°stanbul AntlaÅŸması ile tamamlandı. AntlaÅŸmaya göre;
Tebriz ÅŸehri ile Azerbaycan’ın Tebriz mıntıkası, KarabaÄŸ, Gence, Kars, Tiflis, Åžehrizûr, Nihâvend, Lûristan tarafları Osmanlılara kalacaktı.
Åžiîler Hazret-i Ebû Bekir, Ömer ve Osman (radıyallahü anhüm) ile Hazret-i ÂiÅŸe’ye iftirâ ve küfür etmeyeceklerdi. Ä°ran’daki Ehl-i Sünnet Müslümanlara kötü muâmele yapılması Åžah tarafından yasaklanacaktı.
Üçüncü Murâd Han devrinde on iki yıl süren Åžark seferleri sonunda Kafkasya ve Azerbaycan Osmanlı Devleti’ne baÄŸlandı.
Hazar Denizi’ne hâkim olan Osmanlı donanması, Safevîlere karşı Sünnî Özbek Hanlarınca topçu ve yeniçeri askeri yardımı götürdü.
Avrupa kıtasında Osmanlı Devleti’ne tâbi Erdel (Transilvanya) Beyi Ä°stefan Batori, 1577’de Lehistan (Polonya) Kralı seçtirildi. Böylece Baltık’taki bu ülke de Osmanlı himâyesine alınarak, yıllık haraca baÄŸlanırken iÅŸgal ve tecavüzlerden muhafaza altına alınıp, Rus yayılmasının önüne geçildi.
Avusturya ile münasebetler hudut tecavüzleri sebebiyle, 1592’de bozuldu. Yıllık otuz bin düka altın haracın gönderilmemesi üzerine, Vezîriâzam koca Sinan PaÅŸa, Avusturya seferi için vazifelendirildi. 1592’de baÅŸlayan Avusturya harbi, 1606 yılına kadar devâm etti.
Fas’taki Sâdi Åžerîfleri, Osmanlı sultanından Ä°spanyollara karşı yardım istediler. Fas Åžerîflerine yardım etmek için Cezayir Beylerbeyi Ramazan PaÅŸa vazîfelendirildi. Burada alınan baÅŸarılı neticelerle Osmanlı hakimiyeti Atlas Okyanusu’na deÄŸin ulaÅŸtı.
III. Murad devrinde BeÅŸiktaÅŸ’taki Yahya Efendi Türbesi ve Topkapı Sarayı’ndaki Has Oda yaptırılmış, Fethiye Camii de kiliseden camiye çevrilmiÅŸtir.
Yine Sultan Murad’ın saltanatı döneminde 1580 yılına kadar iÅŸler durumda olacak Osmanlı’nın ilk rasathanesi olan “Ä°stanbul Rasadhanesi” kurulmuÅŸtur.
